Rechten en wetten
Wat zijn je rechten en op welke wetten kan je terugvallen? Zowel als mantelzorger als als patiënt zijnde heb je recht op een aantal zaken.
Wat vind je hier?
Wet rond de rechten van de patiënt
Bron: Vlaams Patienten Platform
De wet behandelt 8 verschillende elementen. We lijsten ze hier op en linken in het volgende blok naar palliatieve zorg.
Je hebt recht op een goede, zorgvuldige en kwaliteitsvolle dienstverlening.
Je hebt het recht om zelf een zorgverstrekker te kiezen.
Je hebt recht op alle informatie die je een beter inzicht geeft in je gezondheidstoestand en de (vermoedelijke) evolutie ervan.
Je hebt het recht om bij iedere tussenkomst van een zorgverlener je toestemming te geven of te weigeren.
Je hebt recht op (inzage in / een afschrift van) een zorgvuldig bijgehouden en veilig bewaard patiëntendossier.
Het recht op bescherming van de persoonlijke levenssfeer, op waarborging van je privacy in de zorg.
Je hebt er recht op dat een zorgverlener pijn probeert te voorkomen en dat hij pijn evalueert, behandelt en probeert te verzachten.
Je hebt het recht om klacht neer te leggen bij een bevoegde ombudsdienst als je niet tevreden bent over je zorg.
Wet rond recht op palliatieve zorg
Je hebt als patiënt en mantelzorger ook recht op palliatieve zorg. Weet je al wat palliatieve zorg eigenlijk allemaal inhoudt? Best veel. Zowel voor jou als mantelzorger als voor de persoon in kwestie zelf. Neem dus zeker een kijkje bij themablok Palliatieve zorg, VZP en LEZ.
Elke patiënt heeft recht op palliatieve zorg bij de begeleiding van het levenseinde. Er moet een ruim aanbod van gratis (terugbetaalde) palliatieve zorg zijn. Voor de begeleiding van deze patiënten bij hun levenseinde is multidisciplinaire totaalzorg belangrijk. Daarbij is oog voor vier pijlers: de fysieke, psychische, sociale en de existentiële of spirituele pijler. Het doel van palliatieve zorg is de kwaliteit van het resterende leven van de patiënt en zijn naasten te behouden en te verbeteren, wanneer er niet meer gekozen wordt voor curatieve behandelingen, en/of wanneer deze niet meer mogelijk zijn.
Hieronder een korte weergave van waar je recht op hebt volgens de wet palliatieve zorg. Uitgebreidere informatie en wetteksten vind je hier.
- Elke patiënt heeft recht op zorg die voldoet aan zijn behoeften.
- Geen recht op zorg die niet meer in overeenstemming is met medische of zorgbehoeften.
- Patiënten hebben recht op informatie over hun gezondheidstoestand en de verwachte evolutie, los van behandeling.
- Elke patiënt heeft het recht om een behandeling te aanvaarden of te weigeren, inclusief zinvolle of levensreddende behandelingen.
- Toestemming/weigering kan actueel zijn of vooraf worden vastgelegd in een negatieve wilsverklaring.
- Voorafgaande weigeringen zijn juridisch bindend en worden vastgelegd in een negatieve wilsverklaring.
- Zorgverleners moeten zich altijd houden aan voorafgaande weigeringen.
- Positieve wilsverklaringen zijn niet wettelijk bindend maar kunnen als informatief element worden beschouwd bij behandelingsbeslissingen.
- De wet regelt vertegenwoordiging voor niet-meerderjarige beschermde personen.
- Als de patiënt geen vertegenwoordiger heeft aangewezen, geldt een cascaderegeling: samenwonende partner, meerderjarig kind, ouder, meerderjarige broer of zus.
- Bij afwezigheid van een vertegenwoordiger of conflicten treedt de arts op als belangenbehartiger.
- In 2014 werd het statuut van ‘verlengde minderjarigheid’ en ‘onbekwaamverklaarde’ vervangen door het statuut van ‘meerderjarige beschermde persoon’.
- Vertegenwoordiging wordt uitgeoefend door een vertegenwoordiger aangewezen door de patiënt.
De nadruk ligt bij het belang van goede informatie, voorzichtigheid bij het opstellen van wilsverklaringen en het respecteren van de rechten van de patiënt in verschillende situaties.
Wet omtrent euthanasie
In 2002 heeft België een wet goedgekeurd die euthanasie in bepaalde situaties uit de strafrechtelijke sfeer haalt. Dit is het geval wanneer er sprake is van ongeneeslijk ziek zijn of onherstelbaar en ondraaglijk psychisch lijden.
Op verzoek van de patiënt mag een arts euthanasie uitvoeren, als voldaan is aan alle voorwaarden die in de wet zijn vastgelegd. Het euthanasieverzoek wordt geuit door een handelingsbekwame patiënt die bij bewustzijn is (actueel verzoek) of door een voorafgaande wilsverklaring inzake euthanisie bij onomkeerbaar buiten bewustzijn. Er wordt altijd advies gevraagd aan een tweede arts. Meer informatie omtrent een actueel euthanasieverzoek en wilsverklaringen vind je hier.
En als mantelzorger?
Als mantelzorger kan je erkenning krijgen, wat belangrijk is om recht te hebben op een aantal sociale voordelen. Je vraagt hiervoor het mantelzorgstatuut aan bij je ziekenfonds.
Zowel door het mantelzorgstatuut als het palliatief statuut heb je recht op bepaalde zaken. Je vindt hierover meer informatie bij het themablok ‘financiële informatie en werk‘.
Klik hier voor meer informatie over het mantelzorgstatuut.
Recht op het palliatief statuut.
De persoon in kwestie en mantelzorger hebben op meerdere tegemoetkomingen recht als de patiënt het palliatief statuut draagt. Dat kan de huisarts toekennen. Lees er meer over bij het themablok ‘financiële informatie en werk’. Ben je ervan overtuigd dat je hier recht op hebt en haalde de huisarts het nog niet zelf aan? Ga dan zeker zelf met hem/haar in gesprek.