Het overlijden en rouwen
Hoe doe je dat, ‘rouwen’? Bestaan hier regeltjes voor? En wat met de administratieve zaken die in orde gebracht moeten worden?
Wat vind je hier?
Rouwen na het overlijden
Brontekst: Palliatieve Zorg Vlaanderen
Rouw is alles wat je ervaart wanneer je iemand verliest met wie je een betekenisvolle band hebt. Rouwen is zo ingrijpend dat het een invloed heeft op je hele mens-zijn.
Hoe moet ik rouwen?
Er bestaan geen regeltjes voor. Dat is bij ieder mens en zelfs bij elk afscheidsproces anders. Elk rouwproces is uniek. Manu Keirse vergelijkt een rouwproces treffend met een ‘vingerafdruk van verdriet’: net zoals geen enkele vingerafdruk hetzelfde is, is ook geen enkel rouwproces hetzelfde. Johan Maes vergelijkt rouw met DNA: uniek én veelzijdig. Je kan niet spreken over een ‘goed’ of een ‘slecht’ rouwproces.
Rouw kent geen eindpunt. Er komt misschien wel nooit een moment dat je de overledene niet meer mist, en dat is ook niet het doel. Rouw verandert wel doorheen de tijd: veel mensen leren na verloop van tijd leven met het gemis. Het klopt ook niet dat ‘tijd alle wonden heelt’. Het is niet altijd zo dat je in het begin het ergste verdriet ervaart en het nadien steeds minder wordt. Voor sommige mensen is het tweede jaar na het verlies zelfs moeilijker dan het eerste.
Het hangt van persoon tot persoon af hoelang een verwerkingsproces duurt. Sommige mensen kunnen na enkele weken of maanden weer relatief ‘normaal’ functioneren, anderen doen er langer over, soms wel jaren.
Het verlies kan impact hebben op verschillende vlakken:
Als je rouwt kun je overvallen worden door de meest uiteenlopende emoties: paniek, kwaadheid, agressie, protest, verdriet, angst, schuldgevoelens, schaamte, eenzaamheid, opluchting, dankbaarheid …
Kristof – Ik werd plots twee keer verliefd
“Het overlijden is enerzijds praktische aspecten regelen en anderzijds omgaan met het emotionele, maar dat evenwicht is voor iedereen anders. Er zijn veel zotte dingen gebeurd in die periode. Zo ben ik kort na het overlijden van mijn vrouw twee keer verliefd geworden. Ik word normaal niet zo snel verliefd. Maar dat zijn van die dingen waar je je schuldig over voelt. Ergens denk ik dat dat een soort van verdedigingsmechanisme is, dat je zo snel mogelijk een normaal leven wil opstarten. Ik las wel in boeken dat rouw heel rare vormen kan aannemen. Maar wist niet hoe zich dat zou uiten, ik was zo onder de indruk en in de war.”
Thalia – Over het loslaten van alle spanning
Aan de andere kant van de wereld ben ik plots heel hard beginnen huilen. Alles kwam los. Alle adrenaline die ik zo lang vasthield in mijn lichaam. – YouTube
Het kan lijken alsof je hele denken verstoord is: je bent verward, afwezig of vergeetachtig, je hebt moeite om je te concentreren, je voelt je gedesoriënteerd…
Er kunnen allerlei lichamelijke klachten optreden: buikpijn, hoofdpijn, hartritmestoornissen, misselijkheid, verminderde eetlust, slaapproblemen, vermoeidheid, zwakte, een krop in de keel, een gevoel van benauwdheid in de borst, …
Rouwen kan een grote impact hebben op de relatie met je partner, kinderen, ouders, familieleden en vrienden. Soms groeien mensen dichter naar elkaar toe, maar het kan ook gebeuren dat je (tijdelijk) vervreemdt van de mensen in je omgeving, bijvoorbeeld omdat je het gevoel hebt dat ze je niet begrijpen.
Als je een dierbare verliest, kunnen al je overtuigingen, waarden, ideeën … op hun kop gezet worden. Je kan als het ware je houvast in het leven kwijtraken.
Praten met anderen
Contacteer eventueel een lotgenotengroep uit je regio: veel patiënten en hun naasten vinden het heilzaam om met lotgenoten te praten. Een overzicht van de diverse zelfhulp- en lotgenotengroepen in Vlaanderen vind je hier.
Ook op de website van Kom op tegen Kanker vind je een lijst terug van lotgenotengroepen. Deze kan je hier raadplegen.
Aarzel niet om met je zorgverleners te praten over je gevoelens. Dat kan bijvoorbeeld je huisarts, verpleegkundige of zorgkundige zijn, maar ook een psycholoog of psychiater, een sociaal werker, een vrijwilliger palliatieve zorg…
Er worden regelmatig door verschillende organisaties infosessies gegeven rond dit thema. Neem bijvoorbeeld een kijkje op de website van de mantelzorgorganisaties. Het netwerk palliatieve zorg van jouw regio kan informatie geven over plaatselijke initiatieven voor rouwondersteuning.
Voor sommige mensen helpt het eerder om hun emoties te uiten op andere, creatieve manieren: schilderen, tekenen, schrijven, muziek maken, dansen,…
Voor verdere tips en informatie over rouw, kan je terecht op volgende website.
Kinderen en rouw
Hoe ondersteun je kinderen of jongeren in rouw? Op deze pagina van Palliatieve Zorg Vlaanderen vind je meer informatie en tips. Je kan er o.a. het volgende lezen:
- Hoe kan je kinderen bij verlies en verdriet opvangen?
- Wat helpt kinderen in rouw?
- Helpende tips
Daarnaast is er een handig overzicht van boeken, films en educatieve pakketten. Er zijn titels te vinden voor kinderen en jongeren van alle leeftijdscategorieën alsook een lijst van boeken die bedoeld zijn om volwassenen te informeren over hoe ze kinderen kunnen ondersteunen in hun rouwproces.
Wat breng ik in orde na het overlijden?
Kort na het overlijden zal er heel wat geregeld moeten worden.
Wij sommen er enkele op:
- Een arts moet het overlijden vaststellen en zal een overlijdensattest opstellen.
- De begrafenisondernemer moet gecontacteerd worden.
- Je brengt naasten op de hoogte die je liefst direct wil informeren.
- Breng banken op de hoogte.
- Ga na of er één of meerdere wilsverklaringen zijn met betrekking tot teraardebestelling, orgaandonatie,... Mogelijk is dit geregistreerd bij de gemeente, bij de inwonende partner of zelfs bij de notaris.
- Je dient het overlijden aan te geven bij de burgerlijke stand van de gemeente waar de overledene woonachtig was. Dit kan je zelf doen of de uitvaartbegeleider kan dit opnemen.
- Denk eraan om de werkgever, verzekeringsmaatschappijen, het ziekenfonds,… te verwittigen.
Bekijk voor meer informatie deze link. Deze pagina geeft je een overzicht van alle mogelijke organisaties die je moet inlichten.
Er zullen ook een aantal administratieve zaken zijn die je in orde moet brengen. We lijsten er enkele op.
- Stop verschillende abonnementen.
- Contacteer leveranciers van nutsvoorzieningen.
- Breng sociale media profielen in orde.
Raadpleeg de volgende website om alle regelingen te bekijken.